Φρούριο Ρίου, ακρωτήριο Ρίου, Αχαΐα

Χρονολόγηση

Τύπος χώρου / μνημείου: Τείχος , Κάστρο , Προτείχισμα , Πύλη (οχύρωση) , Προμαχώνας , Φρουριακός Πύργος , Φυλακή , Οχυρωματική Τάφρος
Τεκμηρίωση: Το Φρούριο Ρίου οικοδομήθηκε το 1499 από το σουλτάνο Βαγιαζήτ Β΄, παράλληλα με αυτό του Αντιρρίου, με σκοπό τον έλεγχο της εισόδου του Κορινθιακού κόλπου. Το 1532 καταλήφθηκε από τους Ισπανούς και τον Γενουάτη Andrea Doria, αλλά άμεσα ανακαταλήφθηκε από τους Οθωμανούς. Το 1603 υπέστη σημαντικές καταστροφές από τους ιππότες της Μάλτας και το 1687 καταλήφθηκε από τον Μοροζίνι. Επί ενετοκρατίας, στο διάστημα 1708-1714, έγιναν ριζικές επισκευές και προσθήκες και το φρούριο πήρε τη μορφή που έχει σήμερα. Το 1715 το φρούριο επανήλθε στα χέρια των Οθωμανών και το 1828, ύστερα από πολιορκία, καταλήφθηκε από τον στρατηγό Μαιζόν. Από το 1831 το φρούριο χρησιμοποιήθηκε για μεγάλα χρονικά διαστήματα ως φυλακή. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο αποτέλεσε ορμητήριο των γερμανικών στρατευμάτων. Τελικά, παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού το 1975, από το Γενικό Επιτελείο Στρατού, στο οποίο περιήλθε μετά τον πόλεμο. Κατά την αρχική του φάση (οθωμανική περίοδος) το φρούριο είχε σχήμα τραπεζίου, με τη μικρή βάση του στραμμένη προς βορρά. Εκεί υψώνεται συγκρότημα τριών συνεχόμενων κυκλικών πύργων (τρίδυμοι) και οκταγωνικό κτίσμα στα νότια αυτών, που χρησίμευε πιθανώς ως πυριτιδαποθήκη. Στο ανατολικό τμήμα του νότιου τείχους βρίσκεται η κύρια πύλη του φρουρίου, ένας θολοσκέπαστος χώρος με δύο ανοίγματα σε διάταξη Γ, που αρχικά προεξείχε ως πύργος από το τείχος, αλλά σε δεύτερη οικοδομική φάση ενσωματώθηκε στον νοτιοανατολικό ενετικό προμαχώνα. Στο μέσο του νότιου τείχους ορθώνονται δύο κυκλικοί πύργοι, ο μεγαλύτερος εκ των οποίων έχει σήμερα μετατραπεί σε ναό, ενώ οι γωνίες του τείχους ενισχύονται με δύο ακόμα πύργους, τριγωνικό στην ΝΑ γωνία και κυκλικό στη ΝΔ. Το δυτικό τείχος της οθωμανικής περιόδου δεν σώθηκε. Η μετασκευή που έγινε στις αρχές του 18ου αι. από τους Ενετούς αποσκοπούσε στο να αναβαθμίσει το κάστρο, ώστε να ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις της σύγχρονης οχυρωματικής αρχιτεκτονικής. Συγκεκριμένα, το φρούριο επεκτάθηκε προς τα βόρεια και δυτικά, ενσωματώνοντας τις οθωμανικές οχυρώσεις. Προστέθηκαν δύο ισχυροί προμαχώνες στο βόρειο και δυτικό άκρο του φρουρίου και δύο ρομβοειδείς προμαχώνες (rivellini) στις νότιες γωνίες του νότιου οθωμανικού τείχους. Οι προμαχώνες συνδέθηκαν με ευθύγραμμο τείχος. Επίσης, κατασκευάστηκαν δύο χαμηλά τριγωνικά προτειχίσματα (tenaglie) μέσα στην ένυδρη τάφρο. Τέλος, στο βόρειο προμαχώνα ανοίχθηκε προς τη θάλασσα μια δευτερεύουσα πύλη.