Κάστρο της Χώρας, Κάλυμνος

Κατηγορία Μνημείου	Επιλεγμένες Κατηγορίες: Αρχαίο Μνημείο
Όνομα	Κύριο όνομα Κάστρο της Χώρας, Κάλυμνος Άλλα ονόματα:
Περιγραφή	Το Κάστρο της Χώρας κτισμένο επάνω σε βραχώδη όγκο που υψώνεται στο μέσο κοιλάδας, στο νότιο τμήμα του νησιού, αποτέλεσε το οικιστικό κέντρο της Καλύμνου. Η αρχική οικοδομική φάση του ανάγεται πιθανόν στα βυζαντινά χρόνια ωστόσο το μεγαλύτερο τμήμα του συνιστά κτίσμα της Ιπποτοκρατίας και ιδίως των εκτεταμένων επισκευών που ακολούθησαν το σεισμό του 1492. Εκτεταμένες επισκευές έγιναν στις αρχές του 16ου αι. σύμφωνα με τα εντοπισμένα οικόσημα μεγάλων μαγίστρων και τις χρονολογίες 1514 και 1519, ενώ επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν από τους Οθωμανούς μετά το 1522. Το κάστρο κατοικήθηκε μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα όταν οι κάτοικοι που ήδη από τα μέσα του 17ου αιώνα είχαν ξεκινήσει να εγκαθίστανται εκτός των τειχών στους πρόποδες του οχυρού βράχου, το εγκατέλειψαν οριστικά. Τα τείχη, κτισμένα με αργολιθοδομή και βήσαλα, έχουν περίμετρο περίπου χίλια μέτρα, περικλείουν έκταση περίπου 27, 2 στρεμμάτων και το ύψος τους κυμαίνεται από 3-7 μ.. Η χάραξή τους ακολουθεί τον φυσικό απόκρυμνο βράχο ενώ ορθογώνιοι πύργοι που εξέχουν από το περίγραμμα τους παρεμβάλλονται κατά διαστήματα. Η άνω απόληξη των μεταπυργίων έχει τη μορφή διπλής χελιδονοουράς, τυπικής του β΄ μισού του 15ου αιώνα. Σε όλο το μήκος κάτω από τις επάλξεις υπάρχουν πολεμίστρες και σε ορισμένα σημεία στη Ν και ΝΑ πλευρά κανονιοθυρίδες. Η κύρια πύλη ανοίγεται στο νότιο πιο προσιτό τμήμα της οχύρωσης, ενώ μια δεύτερη βοηθητική πυλίδα υπήρχε στο ΒΔ τμήμα του κάστρου γνωστή ως το «Πορτέλι». Στην εσωτερική παρειά των τειχών διαμορφώνεται περίδρομος ο οποίος διευρύνεται μέσω των δωμάτων οικιών που προσκολλώνται στα τείχη. Μέσα στο κάστρο ο εκτεταμένος σήμερα ερειπιώνας υποδηλώνει την άλλοτε πυκνή κατοίκηση του χώρου. Τα σπίτια είχαν ένα ή δύο πατώματα και ήταν κτισμένα με πέτρα όμοια με αυτή των τειχών, ενώ στα δώματά τους διαμορφώνονταν ιδιωτικές υδατοδεξαμενές. Σώζονται επίσης δυο μεγάλες υδατοδεξαμενές με εντοιχισμένα οικόσημα της ιπποτοκρατίας, αποθηκευτικοί σιροί και δύο ελαιοτριβία. Σε καλή κατάσταση διατηρούνται οι 10 μικροί ναοί που λειτουργούν ακόμα ως χώροι λατρείας και χρονολογούνται στο διάστημα ανάμεσα στον 15ο αιώνα και τις αρχές του 16ου αιώνα. Είναι κυρίως μονόχωροι καμαρασκόπαστοι ναοί οι περισσότεροι από τους οποίους διασώζουν λαϊκότροπες τοιχογραφίες τοπικού εργαστήριου. Σύμφωνα με τις σωζόμενες επιγραφές, κτήτορες τους φαίνεται πως ήταν απλά μέλη της τοπικής κοινωνίας του νησιού. 1. Κοίμηση της Θεοτόκου (14ος αιώνας το α΄ στρώμα, αρχές 16ου το β΄), 2. Άγιος Νικόλαος (αρχές 16ου αι.), 3. Πρόδρομος (14ος ? 15ος αι. και ανακαίνιση αρχές 16ου αι.), 4. Άγιος Γεώργιος και Αγία Άννα (αρχές 16ου αι.), 5. Ανάληψη (αρχές 16ου αι.), 6. Αγία Παρασκευή (αρχές 16ου αι.), 7. Σταυρός (αρχές 16ου αι.), 8. Μεταμόρφωση (αρχές 16ου αι.), 9. Άγιος Νικήτας (αρχές 16ου αι.) 10. Άγιος Γεώργιος (αρχές 16ου αι.).
Τύπος προστασίας	Τύπος προστασίας από το Υπουργείο Πολιτισμού: Κήρυξη Αρμόδια Υπηρεσία: ΕΦΑ Δωδεκανήσου
Γεωγραφική Περιοχή	Διοικητική Δικαιοδοσία Καλλικράτης ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΚΑΛΥΜΝΟΥ, ΚΑΛΥΜΝΙΩΝ, , Σύγχρονα Τοπωνύμια Δεν υπάρχουν διαθέσιμα μοντέρνα τοπωνύμια
Επιστημονική Τεκμηρίωση	Χρονολόγηση Από: Ύστερη Βυζαντινή/Υστεροβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Αγίου Νικήτα (αρχές 16ου αι.). Χρονολόγηση Από: Μεταβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής (αρχές 16ου αι.). Χρονολόγηση Από: Μεταβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου και Αγίας Άννας (αρχές 16ου αι.) Χρονολόγηση Από: Μεταβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Αγίου Νικολάου (αρχές 16ου αι.) Χρονολόγηση Από: Βυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Ελαιοτριβείο , Τείχος , Κάστρο , Υδατοδεξαμενή Συγκέντρωσης & Διανομής , Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός , Πύλη (οχύρωση) , Οικισμός , Φρουριακός Πύργος , Οικία , Σιρός Τεκμηρίωση: Το Κάστρο της Χώρας κτισμένο επάνω σε βραχώδη όγκο που υψώνεται στο μέσο κοιλάδας, στο νότιο τμήμα του νησιού, αποτέλεσε το οικιστικό κέντρο της Καλύμνου. Η αρχική οικοδομική φάση του ανάγεται πιθανόν στα βυζαντινά χρόνια ωστόσο το μεγαλύτερο τμήμα του συνιστά κτίσμα της Ιπποτοκρατίας και ιδίως των εκτεταμένων επισκευών που ακολούθησαν το σεισμό του 1492. Εκτεταμένες επισκευές έγιναν στις αρχές του 16ου αι. σύμφωνα με τα εντοπισμένα οικόσημα μεγάλων μαγίστρων και τις χρονολογίες 1514 και 1519, ενώ επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν από τους Οθωμανούς μετά το 1522. Το κάστρο κατοικήθηκε μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα όταν οι κάτοικοι που ήδη από τα μέσα του 17ου αιώνα είχαν ξεκινήσει να εγκαθίστανται εκτός των τειχών στους πρόποδες του οχυρού βράχου, το εγκατέλειψαν οριστικά. Τα τείχη, κτισμένα με αργολιθοδομή και βήσαλα, έχουν περίμετρο περίπου χίλια μέτρα περικλείουν έκταση περίπου 27, 2 στρεμμάτων και το ύψος τους κυμαίνεται από 3-7 μ.. Η χάραξή τους ακολουθεί τον φυσικό απόκρυμνο βράχο ενώ ορθογώνιοι πύργοι που εξέχουν από το περίγραμμα τους παρεμβάλλονται κατά διαστήματα. Η άνω απόληξη των μεταπυργίων έχει τη μορφή διπλής χελιδονοουράς, τυπικής του β΄ μισού του 15ου αιώνα. Σε όλο το μήκος κάτω από τις επάλξεις υπάρχουν πολεμίστρες και σε ορισμένα σημεία στη Ν και ΝΑ πλευρά κανονιοθυρίδες. Η κύρια πύλη ανοίγεται στο νότιο πιο προσιτό τμήμα της οχύρωσης, ενώ μια δεύτερη βοηθητική πυλίδα υπήρχε στο ΒΔ τμήμα του κάστρου γνωστή ως το «Πορτέλι». Στην εσωτερική παρειά των τειχών διαμορφώνεται περίδρομος ο οποίος διευρύνεται μέσω των δωμάτων οικιών που προσκολλώνται στα τείχη. Μέσα στο κάστρο ο εκτεταμένος σήμερα ερειπιώνας υποδηλώνει την άλλοτε πυκνή κατοίκηση του χώρου. Τα σπίτια είχαν ένα ή δύο πατώματα και ήταν κτισμένα με πέτρα όμοια με αυτή των τειχών, ενώ στα δώματά τους διαμορφώνονταν ιδιωτικές υδατοδεξαμενές. Σώζονται επίσης δυο μεγάλες υδατοδεξαμενές με εντοιχισμένα οικόσημα της ιπποτοκρατίας, αποθηκευτικοί σιροί και δύο ελαιοτριβεία. Σε καλή κατάσταση διατηρούνται οι 10 μικροί ναοί που λειτουργούν ακόμα ως χώροι λατρείας και χρονολογούνται στο διάστημα ανάμεσα στον 15ο αιώνα και τις αρχές του 16ου αιώνα. Είναι κυρίως μονόχωροι καμαρασκόπαστοι ναοί οι περισσότεροι από τους οποίους διασώζουν λαϊκότροπες τοιχογραφίες τοπικού εργαστήριου. Σύμφωνα με τις σωζόμενες επιγραφές, κτήτορες τους φαίνεται πως ήταν απλά μέλη της τοπικής κοινωνίας του νησιού. 1. Κοίμηση της Θεοτόκου (14ος αιώνας το α΄ στρώμα, αρχές 16ου το β΄), 2. Άγιος Νικόλαος (αρχές 16ου αι.), 3. Πρόδρομος (14ος ? 15ος αι. και ανακαίνιση αρχές 16ου αι.), 4. Άγιος Γεώργιος και Αγία Άννα (αρχές 16ου αι.), 5. Ανάληψη (αρχές 16ου αι.), 6. Αγία Παρασκευή (αρχές 16ου αι.), 7. Σταυρός (αρχές 16ου αι.), 8. Μεταμόρφωση (αρχές 16ου αι.), 9. Άγιος Νικήτας (αρχές 16ου αι.) 10. Άγιος Γεώργιος (αρχές 16ου αι.). Χρονολόγηση Από: Μεταβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Ανάληψης (αρχές 16ου αι.) Χρονολόγηση Από: Μεταβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Μεταμόρφωσης (αρχές 16ου αι.) Χρονολόγηση Από: Ύστερη Βυζαντινή/Υστεροβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Κοίμησης της Θεοτόκου (14ος αιώνας το α΄ στρώμα, αρχές 16ου το β΄), Χρονολόγηση Από: Μεταβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Σταυρoύ (αρχές 16ου αι.) Χρονολόγηση Από: Μεταβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Προδρόμου (14ος ? 15ος αι. και ανακαίνιση αρχές 16ου αι.) Χρονολόγηση Από: Μεταβυζαντινή Περίοδος Έως: Μεταβυζαντινή Περίοδος Τύπος χώρου / μνημείου: Καμαροσκεπής Μονόχωρος Δρομικός Ναός Τεκμηρίωση: Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου (αρχές 16ου αι.)
Φωτογραφικό Υλικό	Προβολή Φωτογραφιών

Είστε εδώ

Κάστρο της Χώρας, Κάλυμνος