Πύργος Αλή Πασά (Κούλια Παραμυθιάς ή Κούλια Μπολονάτων), Παραμυθιά, Θεσπρωτία
Κατηγορία Μνημείου
Όνομα
Περιγραφή
Ο Πύργος του Αλη Πασά στην Παραμυθιά ταυτίζεται με τη λεγόμενη Κούλια της Παραμυθιάς (ή "Κούλια των Μπολονάτων").
Στους πρόποδες του κάστρου της Παραμυθιάς, ΒΔ της σύγχρονης πόλης στη συνοικία Προνιάτικα, βρίσκεται ένα από τα καλύτερα σωζόμενα δείγματα οχυρωματικής κατοικίας του 18ου-19ου αι., γνωστής με το όνομα «Κούλια της Παραμυθιάς» ή «Κούλια των Μπολονάτων». Ο αρχιτεκτονικός αυτός τύπος ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένος όχι μόνο στην περιοχή της Θεσπρωτίας (Πύργος Ραγίου, Πυργόσπιτα Μαζαρακιάς) αλλά και στην ελληνική και βαλκανική επικράτεια από τους μεταβυζαντινούς χρόνους κ.εξ.
Είτε χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες είτε ως κτήρια στρατιωτικού χαρακτήρα, ο ρόλος τους ήταν πάντα καθαρά αμυντικός. Σκοπός τους ήταν η ασφάλεια των ενοίκων τους αλλά και ο έλεγχος/εποπτεία της περιοχής οπού υψώνονταν. Για το λόγο αυτό απουσίαζαν πόρτες και ανοίγματα στο επίπεδο του ισογείου. Ο αμυντικός ρόλος τους ενισχυόταν με πολεμίστρες και λαδορίχτες πάνω από το μοναδικό σημείο πρόσβασης στον πύργο.
Η κούλια των Μπολονάτων εξασφάλιζε στους άρχοντές της την εποπτεία ολόκληρου του εύφορου κάμπου της Παραμυθιάς και της γύρω περιοχής. Έχει τετράγωνη κάτοψη και πέντε ορόφους συνολικού ύψους 26 μ. Είναι κτισμένη με λίθους σε οριζόντια διάταξη και ισχυρό ασβεστοκονίαμα. Στο ισόγειο και τον πρώτο όροφο τα ανοίγματα περιορίζονται σε τυφεκιοθυρίδες ενώ στους ανώτερους ορόφους έχει ορθογώνια παράθυρα. Στον τέταρτο όροφο και στις τέσσερις πλευρές πάνω από τα παράθυρα σώζονται λαδορίχτες ή καταχύστρες, ανοίγματα από τα οποία έριχναν ζεματιστό λάδι ή πίσσα στους εισβολείς. Η είσοδος στον πύργο εξασφαλιζόταν με ξύλινη σκάλα, που βρισκόταν στο επίπεδο του δεύτερου ορόφου, η οποία ανασηκωνόταν σε περίπτωση κινδύνου. Με ξύλινες σκάλες γινόταν και η επικοινωνία με τους υπόλοιπους ορόφους. Η κούλια στεγάζεται με στέγη προς τις τέσσερις πλευρές της, ενώ στο εσωτερικό η οροφή έχει σχήμα θόλου.
Σήμερα στο εσωτερικό της λειτουργεί εκθεσιακός χώρος με το κατάλληλο εποπτικό υλικό.