Κτίριο Ισραηλίτικης Συναγωγής, Πλ. Αυτοκράτορα Θεοδοσίου, Κομοτηνή, ιδιοκτησίας Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου

Κατηγορία Μνημείου
Όνομα
Περιγραφή Η τυπολογία της κάτοψης χαρακτηρίζεται από τις τέσσερις κολώνες κεντρικά που συγκροτούν οκταγωνικό θόλο. Ο γυναικωνίτης διαμορφώνεται σαν εσωτερικός ξύλινος εξώστης. Στην ανατολική πλευρά προεξέχει κεντρικά η ημικυκλική κόγχη. Η μορφολογική οργάνωση είναι λιτή, χωρίς ιδιαίτερες διακοσμήσεις. (εισήγηση, 1982) Δεν έχουμε στοιχεία για την ακριβή ημερομηνία ανέγερσης της συναγωγής. Βάσει της αρχιτεκτονικής της, όμως, υποθέτουμε ότι ο αρχικός πυρήνας του κτιρίου (κεντρικό τετράγωνο με τέσσερις κολώνες) οικοδομήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, ενώ επεκτάθηκε αργότερα με προσθήκες, γύρω από τον αρχικό πυρήνα. Το κτίριο πήρε την τελική του μορφή, πιθανότατα στα τέλη του 19ου αιώνα - αρχές του 20ου αιώνα. Σε επιστολή του προς την Γενική Διοίκηση Θράκης ο ραββίνος της εβραϊκής κοινότητας αναφέρει το 1939 ότι η συναγωγή «έχει ανεγερθή προ πολλών ετών». Κατεδαφίστηκε το 1994. Βρισκόταν στο Κάστρο της Κομοτηνής, στην Πλατεία του Αυτοκράτορος Θεοδοσίου και είχε διαστάσεις 18,44 x 17,72 μ. (εμβαδό 326,7 τ.μ.), οι δε εξωτερικοί τοίχοι έφεραν πλινθοδομή (κεραμικά τούβλα) και επιχρίσματα. H συναγωγή, μέχρι την κατεδάφισή της, βρισκόταν στο νότιο άκρο της εβραϊκής συνοικίας του κάστρου, δίπλα στα βυζαντινά τείχη. Επρόκειτο για μονώροφη οικοδομή, σχεδόν τετράγωνη σε κάτοψη, κεραμοσκεπή, με εμφανή οκταγωνικό τρούλλο που προεξείχε στο κέντρο του κτιρίου. H συναγωγή λειτούργησε μέχρι τον εκτοπισμό της εβραϊκής κοινότητας από τους Βουλγάρους το 1943. Το 1940 σε αίτησή της προς το Yπουργείο Θρησκευμάτων και Eθνικής Παιδείας η εβραϊκή κοινότητα ζήτησε βοήθεια ύψους 3000 δραχμών για την επισκευή των κεραμιδιών της στέγης και των παραθύρων της συναγωγής. Στην Κατοχή το κτίριο υπέστη ζημιές και χρησιμοποιήθηκε για στάβλος. Μετά την Απελευθέρωση η συναγωγή δεν επαναλειτούργησε από τους λίγους επιζώντες Εβραίους που επέστρεψαν στην Κομοτηνή. Παρέμεινε εγκαταλειμμένη για πολλά χρόνια. Τον Ιούλιο 1985 το κτίριο υπέστη ζημιές από πυρκαγιά στο εσωτερικό της. Το 1990 κατέρρευσε η στέγη, προκαλώντας ζημιές στους περιμετρικούς τοίχους. Ορισμένες μεμονωμένες προσπάθειες διάσωσης της συναγωγής δεν καρποφόρησαν και τελικά κατεδαφίστηκε το 1994.
Τύπος προστασίας

Καθεστώς Προστασίας

    ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1689/38255

  • ΦΕΚ: 888/Β/1982-11-08
Γεωγραφική Περιοχή
Φωτογραφικό Υλικό
Προβολή Φωτογραφιών