Περιγραφή |
Το οικόπεδο αγοράστηκε από τον Ιωάννη Περόγλου, έμπορο από την Αλεξάνδρεια, ο οποίος έκτισε το αρχικό κτίριο το 1867-1868. Μετά το θάνατό του το οικοδόμημα πουλήθηκε το 1895 στον Παναγιώτη Χαροκόπο, και από αυτόν το 1910 στον Εμμανουήλ Μπενάκη. Το διάστημα 1910-1911 πραγματοποιήθηκαν επεμβάσεις από τον αρχιτέκτονα Αναστάσιο Μεταξά (προσθήκες κατ’ επέκταση στη βόρεια πλευρά επί της οδού Κουμπάρη και στη δυτική πλευρά επί της λεωφόρου Βασ. Σοφίας, πρόπυλο στη δυτική πλευρά, προσθήκη καθ’ ύψος βοηθητικών χώρων, αλλαγές στις όψεις αλλά και στο εσωτερικό, όπως προσθήκη μαρμάρινης κλίμακας μεταξύ ισογείου και ορόφου στην είσοδο επί της οδού Κουμπάρη).
Το διάστημα 1929-1930, στο πλαίσιο της μετατροπής του κτιρίου σε μουσειακό χώρο (που εγκαινιάστηκε το 1931), πραγματοποιήθηκε νέα προσθήκη κατ’ επέκταση και καθ’ ύψος στη δυτική πλευρά, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Κ.Αντωνόπουλου και του πολιτικού μηχανικού Ηλία Οικονόμου. Μετά το θάνατο του Αντώνη Μπενάκη, το διάστημα 1954-1956 πραγματοποιήθηκε νέα προσθήκη (υπόγειο, ισόγειο και α’ όροφος) σε σχέδια του αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Βουρέκα και του πολιτικού μηχανικού Σ. Βλάχου, για να στεγαστούν στο ισόγειο τα ιστορικά κειμήλια του Ελευθέριου Βενιζέλου και στον α’ όροφο η συλλογή Δαμιανού Κυριαζή. Το 1968 κατασκευάστηκε υπόγειο, πάλι σε σχέδια του Ε.Βουρέκα, για να εκτεθεί η συλλογή της Ελένης Σταθάτου, και το 1969-1973 πραγματοποιήθηκε νέα προσθήκη, σε σχέδια του ίδιου αρχιτέκτονα και του πολιτικού μηχανικού Κοσμά Κοσμόπουλου, για να στεγάσει αίθουσα διαλέξεων στο ισόγειο και αίθουσα προσωρινών εκθέσεων στον α’ όροφο, ενώ διαμορφώθηκε κυλικείο στο δώμα. Το διάστημα 1989-1997 πραγματοποιήθηκε πενταώροφη προσθήκη, σε σχέδια που εκπόνησε ο αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Σ. Καλλιγάς.
Ο αρχικός πυρήνας του αυστηρού νεοκλασικού κτιρίου είχε υπόγειο, ισόγειο και όροφο, με ξύλινη τετρακλινή στέγη που καθαιρέθηκε από τον Α. Μεταξά και αντικαταστάθηκε από δώμα. Στην κύρια είσοδο, στην πρόσοψη επί της λεωφ. Βασ. Σοφίας, που αντιστοιχεί στον αρχικό πυρήνα, ο επισκέπτης οδηγείται μέσω μνημειακής μαρμάρινης κλίμακας σε πρόπυλο με τέσσερις μαρμάρινους δωρικούς κίονες, οι οποίοι στηρίζουν θριγκό με εξώστη. Η εξώθυρα του εξώστη πλαισιώνεται από δύο μαρμάρινες ανάγλυφες προτομές που φέρουν μικρό θριγκό με αέτωμα. Το κτίριο απολήγει σε προεξέχον γείσο με οδοντωτή ταινία και στηθαίο με πεσσίσκους στη στέψη. Τα ανοίγματα του κτιρίου είναι ορθογωνικά, στο ισόγειο πλαισιώνονται από απλές παραστάδες και στον όροφο από πλαίσια με γείσο και γεισίποδες. Οι όψεις είναι επιχρισμένες, φέρουν δύο περιμετρικά γείσα που οριοθετούν τους ορόφους, καθώς και μορφολογικά στοιχεία από μάρμαρο (κορνιζώματα, παραστάδες, εξώστες) αλλά και από τραβηχτά κονιάματα.
|