Πόλη των Αθηνών
| Κατηγορία Χώρου | |
|---|---|
| Όνομα | |
| Περιγραφή | Η Αθήνα κατοικείται αδιάλειπτα περί τα 5.000 χρόνια. Με κέντρο την Ακρόπολη, τα αρχαία μνημεία του ιστού και του προαστίου της αναδεικνύουν τη γενέτειρα της δημοκρατίας, της τραγωδίας, της φιλοσοφίας και του μοναδικού κλασικού πολιτισμού. Η πρώτη κατοίκηση της Αθήνας, γύρω και πάνω στο βράχο της Ακρόπολης, στις περιοχές του Μουσείου και του Ολυμπιείου, καθώς και στις όχθες του Ιλισσού ανάγεται στην ύστερη φάση της νεολιθικής περιόδου (3.500 ? 3.000 π.Χ.) και συνεχίστηκε σε όλες τις ακόλουθες φάσεις της προϊστορικής εποχής, έως και τη μυκηναϊκή περίοδο, οπότε σημειώθηκε η πρώτη φάση άνθησης, μετά την εγκατάσταση των Ιώνων, που έφτασαν στην Αττική περί το 2.000 π.Χ., και των πρώτων κατοίκων της πόλης, των Πελασγών. Την περίοδο αυτή η Αθήνα αποτέλεσε έδρα άνακτα, στον βράχο της Ακρόπολης οικοδομήθηκε το ανάκτορο, οι κατοικίες των αρχόντων και ορισμένα ιερά, ενώ η πόλη επεκτάθηκε κυρίως προς τα νότια της Ακρόπολης και οχυρώθηκε με τα Κυκλώπεια Τείχη. Επιπλέον, στα χρόνια του Θησέα, η Αθήνα αποτέλεσε το κέντρο της πολιτικής ενοποίησης όλων των μυκηναϊκών αττικών οικισμών σε κοινό πρυτανείο, που ιδρύθηκε στο χώρο της Αγοράς. Από την εποχή αυτή, η πόλη διακρινόταν σε δύο μέρη, την Ακρόπολη με τα κυριότερα ιερά και το άστυ με την Αγορά και τις κατοικίες. Μετά την κατάρρευση των μυκηναϊκών βασιλείων, στους «σκοτεινούς αιώνες» της Γεωμετρικής εποχής που ακολούθησε (10ος ? 8ος αι. π.Χ), η Αθήνα μετατράπηκε σε πόλη ? κράτος με αριστοκρατικό πολίτευμα και διατήρησε την καλλιτεχνική άνθηση και την υλική ευμάρειά της. Ωστόσο, στη διάρκεια της Αρχαϊκής περιόδου και ιδιαίτερα κατά τον 6ο αι. π.Χ. στην Αθήνα σημειώθηκαν οικονομικές αλλαγές με την παράλληλη ανάπτυξη του εμπορίου και πολιτικοκοινωνικές ανακατατάξεις, όπως οι νομοθετικές ρυθμίσεις επαναφοράς της κοινωνικής ισορροπίας του Σόλωνα (590 π.Χ.), η εγκαθίδρυση της τυρρανίας του Πεισίστρατου με τα μεγάλα οικοδομικά προγράμματα και τη μετριοπαθή πολιτική του (546 - 527 π.Χ), οι ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη (508 π.Χ.) προς τη γένεση της δημοκρατίας, που προετοίμασαν την ύψιστη ακμή της πόλης. Την εποχή αυτή η Ακρόπολη αποτελούσε αποκλειστικά θρησκευτικό κέντρο, το άστυ επεκτάθηκε και τειχίστηκε εκ νέου, ιδρύθηκε νέα Αγορά από τον Σόλωνα στην περιοχή του Αγοραίου Κολωνού και στους ελεύθερους χώρους γύρω από την πόλη οικοδομήθηκαν τρία γυμνάσια, η Ακαδημία, το Λύκειο και το Κυνόσαργες. Στη συνέχεια, κατά την μετάβαση από την αρχαϊκή στην κλασική περίοδο, ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Αθήνας στην απόκρουση των Περσικών δυνάμεων εγκαινίασε τον Χρυσό Αιώνα της πόλης, όταν στην Αθήνα, κέντρο της Αθηναϊκής Συμμαχίας, η δημοκρατία, η οικονομία, οι τέχνες και οι επιστήμες γνώρισαν μια ανεπανάληπτη άνθηση. Το κατεστραμμένο από τους πολέμους άστυ ανοικοδομήθηκε, επεκτάθηκε και οχυρώθηκε με το Θεμιστόκλειο Τείχος, τα Μακρά Τείχη του οποίου ένωσαν την πόλη με το λιμάνι της, τον Πειραιά, ενώ η Αγορά οργανώθηκε σε διοικητικό και εμπορικό κέντρο. Οι ναοί και τα δημόσια κτίρια της Ακρόπολης και της νότιας κλιτύος της οικοδομήθηκαν με βάση μια νέα μεγαλεπήβολη αρχιτεκτονική σύλληψη που σηματοδότησε την παγκόσμια πολιτιστική εξέλιξη. Ωστόσο, ο επεκτατισμός της Αθηναϊκής Ηγεμονίας οδήγησε σε συγκρούσεις με αντίπαλες πόλεις, καταστρεπτικότερη των οποίων υπήρξε ο Πελοποννησιακός πόλεμος (431 - 404 π.Χ.), στον οποίο η δημοκρατική Αθήνα ηττήθηκε από την ολιγαρχική Σπάρτη. Στη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου, η Αθήνα ανασυγκροτήθηκε και στο πλαίσιο του οικοδομικού προγράμματος του Λυκούργου περί το 330 π.Χ., καθώς και των χρηματοδοτήσεων ηγεμόνων του ελληνιστικού κόσμου κατά τον 2ο αι. π.Χ., ανοικοδομήθηκαν παλαιά και ανεγέρθησαν νέα κτίρια. Παρά την ολοκληρωτική καταστροφή της πόλης το 86 π.Χ. από τον ρωμαίο στρατηγό Σύλλα, η Αθήνα ευνοήθηκε από τους ρωμαίους αυτοκράτορες, ανοικοδομήθηκε, επεκτάθηκε και κατά τον 2ο αι. π.Χ. γνώρισε και πάλι ιδιαίτερη άνθηση. Ωστόσο, μετά την εισβολή και καταστροφή των Ερούλων το 267 μ.Χ. ιδρύθηκε το υστερορωμαϊκό τείχος στα βόρεια της Ακρόπολης που περιέβαλε μια έκταση 160 στρεμμάτων, την περιοχή από την Ακρόπολη μέχρι τη βιβλιοθήκη του Αδριανού και τη ρωμαϊκή αγορά, η οποία αποτέλεσε το κέντρο της πόλης έως τις αρχές του 19ου αι. Στη διάρκεια των χριστιανικών χρόνων, μετά από μια σύντομη αναγέννηση τον 5ο αι., η Αθήνα μετατράπηκε σε επαρχιακό κέντρο, ιδιαίτερα μετά το κλείσιμο των φιλοσοφικών σχολών της από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό το 529 μ.Χ. και την απαγόρευση της χρήσης των αρχαίων ειδωλολατρικών ιερών. Το πλήθος των χριστιανικών ναών που ιδρύθηκαν στην πόλη είχε ως αποτέλεσμα η Αθήνα να γνωρίσει μια περιορισμένη άνθηση κατά τον 11ο και 12ο αιώνα. Ωστόσο, από το 1204 έως την οριστική πτώση του βυζαντινού κράτους το 1456 η Αθήνα βρέθηκε υπό τη φράγκικη κυριαρχία, οπότε και η Ακρόπολη αποτέλεσε ισχυρό φρούριο, τα Προπύλαια μετατράπηκαν σε ανάκτορα των ηγεμόνων, το Ερέχθειο σε κατοικία, ο Παρθενώνας από ορθόδοξος ναός σε καθολικό και η έκταση της πόλης περιορίστηκε και πάλι στα όρια του υστερορωμαϊκού τείχους στα βόρεια της Ακρόπολης και στην περιορισμένη έκταση που περιέβαλε το Ριζόκαστρο στη νότια κλιτύ της. Την περίοδο της τουρκοκρατίας στην Αθήνα παραχωρήθηκαν ειδικά προνόμια φορολογίας και διοίκησης και η έκταση της πόλης, που διακρίνεται σαφώς στην Ακρόπολη ? Κάστρο και στην Κάτω Πόλη, φτάνει και πάλι έως το αρχαίο τείχος, κοντά στο οποίο χτίστηκε το τείχος του Βοεβόδα Χασεκή το 1778. Η Ακρόπολη / Κάστρο αποτέλεσε στρατιωτική βάση, ενισχύθηκε με προμαχώνες, γέμισε με κατοικίες και ο Παρθενώνας, από καθολικός ναός μετατράπηκε πλέον σε τζαμί. Στην Κάτω Πόλη επικράτησε πυκνή δόμηση με στενούς δρόμους και τα σπίτια, απλά λαϊκά ή πλούσια αρχοντικά, κατανέμονταν σε ενορίες και μαχαλάδες. Ο χώρος της ρωμαϊκής αγοράς και της βιβλιοθήκης του Αδριανού αποτελούσαν το διοικητικό κέντρο και το παζάρι της πόλης και παράλληλα ανοικοδομήθηκε πλήθος τζαμιών, τεκέδων, λουτρών και μικρών χριστιανικών ναών, ιδιαίτερα μετά τον 17ο αιώνα. Μετά την απελευθέρωση των Ελλήνων από τους Τούρκους και την αναγνώριση του ελληνικού κράτους, η Αθήνα ανακηρύχθηκε σε πρωτεύουσα από τον πρώτο βασιλιά Όθωνα το 1834, οπότε και αναδύθηκε η νέα, νεοκλασική πόλη, στα πολεοδομικά σχέδια των αρχιτεκτόνων Σ. Κλεάνθη και Ε. Σάουμπερτ, που αναθεωρήθηκαν από τον Λ. φον Κλέντσε. Η παλιά κάτω πόλη παραμένει τόπος κατοικιών και η περιοχές της ρωμαϊκής και τουρκικής αγοράς παραμένει το εμπορικό κέντρο της πόλης. Στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα και του Γεωργίου του Α΄ Έλληνες και ξένοι αρχιτέκτονες οικοδομούν νεοκλασικά κτίρια, αντάξια των αρχαίων, με στοιχεία εκλεκτικιστικά, νεοαναγεννησιακά και μπαρόκ. |
| Τύπος προστασίας |
|
| Καθεστώς Προστασίας |
ΥΑ 145899/6539 π.ε.ΥΑ 81926/3733ΥΑ 125350/5591ΥΑ 15794ΥΑ 24946ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Φ01/12970/503ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Φ01/4325/158ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ03/7919/431ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2633/36712ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/7027/425ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ1/13665/584ΥΑ 23087/953ΥΑ 117354/4853ΥΑ 11148ΥΑ 10782ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ03/8163/393ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ03/8163/393ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/64526/2921ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ03/33332/1369ΥΑ 17558/973ΥΑ 18410/730ΥΑ 65720/2728ΥΑ 122897/5319ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ26/7280/212Ν.4212/1929 |
| Γεωγραφική Περιοχή | |
| Φωτογραφικό Υλικό |
Προβολή Φωτογραφιών
Δεν υπάρχει φωτογραφικό υλικό διαθέσιμο |
